Z00.4 Genel psikiyatrik muayene, başka yerde sınıflandırılmamış

Ruh sağlığı bozulan kişi, genellikle duygu, düşünce ve davranışlarında değişik derecelerde şu özellikleri taşır:

• Tutarsızlık
• Aşırılık
• Uygunsuzluk
• Yetersizlik

Her kişide bu değişiklikler gözlenebilir. Hasta sayılabilecek kişide bu özelliklerin az-çok şu nitelikleri taşıması gerekir;

• Sürekli ve yineleyici olması
• Bireyin verimli çalışmasını bozması
• Kişiler arası ilişkileri bozması

Psikiyatri birimimiz bu şikâyetlerle gelen hastalarda tanı, ilaç tedavisi, psikoterapi ve psikodrama grup terapisi alanlarında hizmet vermektedir.

Sağlık hizmetlerine başvuran hastalarda sıklık sırasına göre görülen rahatsızlıklar:

Depresyon– Üzüntü, zevk alamama hali, işlevselliğin bozulması, uyku ve iştahta değişiklikler olması, dikkatte dağınıklık, çabuk yorulma, suçluluk, değersizlik, ölüm düşünceleri olması.

Yaygın Anksiyete (bunaltı) bozukluğu– Kişi sanki kötü bir haber alacakmış, bir felaket olacakmış gibi nedeni belli olmayan bir sıkıntı, endişe duygusu olması.

Alkolün zararlı kullanımı– Kişinin sağlığa, iş, sosyal ve aile yaşamına zararlarını gördüğü halde sık sık ya da sürekli alkol alması fakat bağımlılığın olmaması.

Alkol bağımlılığı– Alkol alma denetiminin kaybolması, içmeyi durdurama, miktarın gitgide artması, alkol almayınca psikolojik ve fizyolojik belirtilerin gözlenmesi, bırakma isteği ve girişimlerine rağmen bırakamama ile karakteristiktir. Beraberinde sıklıkla depresyon, panik bozukluk, sosyal fobi görülmektedir.

Somatoform bozukluklar, aşağıdaki şekilde görülebilir;

Somatizasyon bozukluğu: Vücudun farklı yerlerinde ağrılar, kronik yorgunluk, sindirim sistemi (kabızlık, ishal, mide bulantısı, kusma gibi) ve üregenital sistem (sertleşme sorunu, cinsel isteksizlik, idrarda yanma, adet bozukluğu) ile ilgili tekrarlayıcı şikâyetler olması ve tıbbi tedaviler ile düzelmemesi

Konversiyon bozukluğu: Bilinen herhangi bir fiziksel bozuklukla açıklanamayan ve organik arızaya rastlanmayan ancak fiziksel bozukluk belirtileri veren şikâyetlerdir. Kişide bir veya birden çok duyusal ya da nörolojik belirti ortaya çıkar. Felç, yutma güçlüğü, denge bozukluğu, kusma, ses çıkaramama (afoni), körlük, çift görme, sağırlık, görme bozukluğu, sesini kısma veya tamamen kaybetme, kaslarını hareket ettirememe, epileptik nöbetlere benzer bayılma nöbetleri, hislerde donukluk gibi şikayetler olmaktadır.

Ağrı Bozukluğu: Kişide bedensel bir hastalık olmamasına rağmen, kişi sürekli şiddetli ağrılarından yakınır. Fakat ağrılar klinik açıdan değerlendirilmesi gereken ölçüde şiddetlidir. Ağrıların başlaması için stres ve çatışma ile yakından bağlantılıdır.

Hipokondriyazis: Hastalar bir öksürüğü, terlemeyi, soğuk algınlığını, sivilceyi veya yarayı ciddi ve büyük bir hastalığın işareti sayarlar. Kişide bir hastalık olmadığı halde kişi kendisinde ciddi bir hastalık olduğuna inanır.

Beden Dismorfik Bozukluğu: Bu tür hastalar bedenlerinin tümünde ya da bir bölümünde kusurlarının olduğuna inanırlar.

Distimi– En az iki yıl süren çok ağır olmayan süreğen mutsuzluk, karamsarlık, halsizlik, istek ilgi azlığı, güvensizlik şikâyetlerinin olması.

Obsesif Kompulsif Bozukluk– Saçma oldukları bilindiği halde bir türlü engellenemeyen takıntılar olması (kirlilik, kontrol, simetri, düzen, biriktirme, cinsel, dinsel) ve bu takıntılarla ilgili tekrarlayıcı zorunlu hissedilen hareketler olması.

Panik Bozukluğu– Çarpıntı, terleme, nefes alamama, göğüste sıkışma hissi, bulantı, sersemlik hissi, uyuşma vs gibi belirtilerin görüldüğü panik ataklar olması ve yeniden panik atak yaşama endişesi ile günlük faaliyetlerden kaçınma.

Uyku Bozuklukları– Diğer psikiyatrik hastalıklarda sık görülmektedir. Bunun dışında sadece uykusuzluk, gündüzleri dahi durdurulamayan aşırı uyuma ihtiyacı, kâbuslar, uyurgezerlik, huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları görülebilir.

Sosyal Fobi– Toplum içinde herhangi bir eylem yaparken kızarma, terleme, ellerin titremesi, kendini küçük düşürecek yanlış bir şey yapma korkusu.

Kişilik Bozuklukları– Sık görülmekle birlikte başvuru sebebi genellikle ek psikiyatrik hastalıklardan olmaktadır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu– Kişinin kendisinin veya yakınlarının bedensel ve ruhsal varlığına büyük tehlike olarak algıladığı bir olayın yaşanması üzerine gelişen ruhsal zorlanma.

Yas (Depresyon)– Yakın birinin kaybından sonra 2 ay geçmesine rağmen devam eden aşırı üzüntü, yakınının ölümünü kabullenememe, suçluluk, ölüm düşünceleri, değersizlik hisleri ile giden depresyon

Şizofreni– Gerçeği değerlendirme yetisi bozulmuştur. Karakteristik belirtiler:

• Sanrı; ikna yolu ile değiştirilemeyen yanlış, sabit, sarsılmaz inanışlar (kötülük görme, kıskançlık, alınma, kontrol edilme, düşünce okunması vs).
• Varsanı; Ortada gerçek bir dış uyaran yokken işitme, görme, dokunma, tat alma.
• Konuşmada düzen bozuklukları; tutarsız düzensiz konuşma, sözcük uydurma, düşüncede bloklar, tekrarlayıcı konuşmalar.
• Davranış bozuklukları; acayip duruşlar, garip çılgınca davranışlar, çocuksu ilkel davranışlar, aşırı hareketlilik, donakalma.
• Duygulanımda küntleşme; duygulara sığlık, yüzeyselleşme, içe kapanma, konuşma ve isteklerin azalması, toplumdan çekilme.

Bipolar bozukluk (İki uçlu bozukluk)-En az bir kez manik atak görülmesi ile birlikte depresif atak veya atakların olması tanı koydurucudur.

Manik atakta uyku ihtiyacında azalma, enerji artışı, çok konuşma, özgüven artışı, cinsel istekte artış, para harcamada artış gibi kötü sonuçlar doğurabilecek zevk veren etkinliklere aşırı katılma, durdurulamama, engellendiğinde sinirlilik saldırganlık görülebilir.

Bunama– Eşyaların yerleri, tanıdığı insanların isimlerini unutma, geçmişi çok iyi hatırlamalarına rağmen yeni bilgileri edinememe, tekrar tekrar aynı şeyleri sorma, gibi belirtiler görülür. Daha ileri safhalarda kişileri tanıyamama, kaybolmalar olabilir.

Başta depresyon olmakla birlikte davranış bozuklukları, sinirlilik, şüphecilik, kişilik değişiklikleri, uyku ve iştahta değişiklik, halüsinasyonlar gibi günlük yaşamı bozucu psikiyatrik belirtiler eklenebilir.

Cinsel İşlev bozuklukları– Oldukça sık görülmekle birlikte geleneksel, toplumsal algılar ve eğitim eksikliği nedeniyle rahatlıkla başvuru yapılamaktadır.

• İstek Bozuklukları (Azalmış cinsel istek, cinsel tiksinti bozukluğu)
• Uyarılma Bozuklukları(Kadında cinsel uyarılma, erkekte sertleşme bozuklukları)
• Orgazm Bozuklukları (Kadında ve erkekte orgazm bozuklukları, erkekte erken boşalma)
• Ağrı Bozuklukları (Ağrılı cinsel ilişki,vajinusmus-cinsel birleşmenin olamaması)
• Yeme Bozuklukları

Seyrek görülmekle birlikte çok ciddi tıbbi sonuçlara yol açabilir.

Anoreksia Nervoza; beden algısında bozulmasına bağlı olarak aşırı zayıf olmalarına karşın kendisinin şişman olduğuna inanmaktadır. Aşırı egzersiz, diet yapma, kusma, ishal yapan ilaç kullanımları olur.

Malulen emeklilik için çalışanın; en az 10 yıllık sigortalı ve bu süre içinde toplamda 1800 gün prim ödemiş olması istenir.

Hangi Psikiyatrik Hastalar Malülen Emekli Olabilir?

Erişkin Psikiyatri Hastalıkları

• Bağımlılık
• Depresyon
• Psikoz
• Sosyal fobi
• Bipolar bozukluk
• Şizofreni
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Kaygı bozukluğu
• Anksiyete
• Obsesif kompülsif bozukluk (OKB)
• Paranoid kişilik bozukluğu
• Geriatrik bozukluk
• Uyku ve uyku bozuklukları

Erişkin psikiyatri içinde yer alan bazı hastalıklara örnek olarak gösterilebilir.

Çocuk Ergen Psikiyatri Hastalıkları

• Down sendromu
• Akran zorbalığı
• Otizm
• Disleksi
• Kaygı bozukluğu
• Öğrenme güçlüğü
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
• Çocuk ve ergenlerde bipolar bozukluk
• Çocukluk depresyonu
• Karşı gelme bozukluğu
• Okul olgunluğu
• Çocuklarda yeme bozukluğu
• Çocuklarda tik bozukluğu

Çocuk ergen psikiyatri içinde yer alan bazı hastalıklara örnek olarak gösterilebilir.

Psikiyatri Hastalıkları Tanısı

Psikiyatri hastalıklarının tanısı tedavisi kadar önemlidir. Bu hastalıklar belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler psikiyatri hastalıklarının tanısının konulmasında en önemli husustur. Bu yüzden psikiyatri hastalıklarının tanısı konulurken bu hastalığının sebepleri de araştırılmalıdır. Bu sebepler biyolojik, fizyolojik ve genetik nedenlere bağlı olabilmektedir. Tanı koyma sürecinin bir uzman tarafından yapılması da çok önemlidir. Çünkü doğru tedavi uygulanabilmesi için doğru tanı gereklidir.

Psikiyatri Hastalıklarının Tedavisi

Ruh ve beden sağlığı bir bütün olarak görülmelidir. Beden sağlığına nasıl dikkat edilip hastalıklarda tedavi olunup iyileşiliyor ise ruh sağlığı da bozulabilir ve tedavi edilip iyileşme sağlanması gerekebilir. Ruh sağlığı bozulduğunda bu beden sağlığının da bozulmasına sebep olabilir. Psikolojik bozukluklar bedensel belirtiler ile kendini gösterir. Ruhsal hastalıkların tedavisinde genellikle ilaç kullanımı ve psikoterapi ile yapılmaktadır. Psikoterapi de tıpkı ilaç tedavisi gibi uzman tarafından belirlenmeli ve uygulanmalıdır. Böylelikle tedavide başarı elde edilebilir.