Batı Nil Virüsü (WNV), flavivirüs cinsinin bir üyesi olup, Flaviviridae ailesinin Japon ensefaliti antijenik kompleksine aittir .

Salgınlar

Batı Nil Virüsü (WNV) ilk olarak 1937’de Uganda’nın Batı Nil bölgesinde bir kadında izole edildi. 1953’te Nil deltası bölgesindeki kuşlarda (kargalar ve columbiformes) tanımlandı. 1997’den önce WNV kuşlar için patojenik olarak kabul edilmiyordu, ancak o zamanlar İsrail’de daha virülan bir suş, ensefalit ve felç belirtileri gösteren farklı kuş türlerinin ölümüne neden oldu. WNV’ye atfedilebilen insan enfeksiyonları, Dünya’daki birçok ülkede 50 yıldan uzun süredir bildirilmektedir.

1999’da İsrail ve Tunus’ta dolaşan bir WNV New York’a ithal edildi ve sonraki yıllarda kıta Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) yayılan büyük ve dramatik bir salgına neden oldu. ABD’deki WNV salgını (1999-2010), vektör kaynaklı patojenlerin mevcut yaşam alanlarının dışında ithal edilmesinin ve yerleşmesinin dünya için ciddi bir tehlike oluşturduğunu vurguladı.

En büyük salgınlar Yunanistan, İsrail, Romanya, Rusya ve ABD’de meydana geldi. Salgın bölgeleri büyük kuş göç yolları üzerindedir. Orijinal aralığında WNV, Afrika, Avrupa’nın bazı bölgeleri, Orta Doğu, Batı Asya ve Avustralya’da yaygındı. Virüs, 1999’da ABD’ye girmesinden bu yana yayıldı ve şu anda Kanada’dan Venezuela’ya kadar yaygın bir şekilde yerleşmiş durumda.

Bulaşma

İnsan enfeksiyonu çoğunlukla enfekte sivrisineklerin ısırması sonucu oluşur. Sivrisinekler enfekte kuşlardan beslendiklerinde enfekte olurlar ve bu kuşlar virüsü birkaç gün boyunca kanlarında dolaştırırlar. Virüs sonunda sivrisineğin tükürük bezlerine girer. Daha sonraki kan öğünleri sırasında (sivrisinekler ısırdığında) virüs insanlara ve hayvanlara enjekte edilebilir ve burada çoğalabilir ve muhtemelen hastalığa neden olabilir.

Virüs ayrıca diğer enfekte hayvanlarla, onların kanlarıyla veya diğer dokularla temas yoluyla da bulaşabilir.

İnsan enfeksiyonlarının çok küçük bir kısmı organ nakli, kan transfüzyonu ve anne sütü yoluyla meydana gelmiştir. Transplasental (anneden çocuğa) WNV bulaşmasına dair bir vaka bildirilmiştir.

Bugüne kadar, WNV’nin insandan insana günlük temas yoluyla bulaştığına dair bir veriye rastlanmamıştır ve standart enfeksiyon kontrol önlemleri alındığında sağlık çalışanlarına WNV bulaştığına dair bir veri de bildirilmemiştir.

Laboratuvar çalışanlarına WNV bulaştığı bildirilmiştir.

Belirtiler ve semptomlar

WNV enfeksiyonu enfekte kişilerin yaklaşık %80’inde asemptomatiktir (hiçbir belirti göstermez) veya Batı Nil ateşi veya şiddetli Batı Nil hastalığına yol açabilir.

WNV ile enfekte olan kişilerin yaklaşık %20’sinde Batı Nil ateşi gelişir. Semptomlar arasında ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve vücut ağrıları, mide bulantısı, kusma, bazen deri döküntüsü (vücudun gövdesinde) ve şişmiş lenf bezleri bulunur.

Şiddetli hastalığın belirtileri (Batı Nil ensefaliti veya menenjit veya Batı Nil poliomiyelit gibi nöroinvaziv hastalık olarak da adlandırılır) baş ağrısı, yüksek ateş, boyun tutulması, uyuşukluk, yönelim bozukluğu, koma, titreme, konvülsiyonlar, kas güçsüzlüğü ve felçtir. Batı Nil virüsü ile enfekte olan yaklaşık 150 kişiden 1’inin daha şiddetli bir hastalık formu geliştireceği tahmin edilmektedir. Ciddi hastalık her yaştan insanda ortaya çıkabilir, ancak 50 yaş üstü kişiler ve bazı bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (örneğin, nakil hastaları) WNV ile enfekte olduklarında ciddi şekilde hastalanma riski en yüksek olan kişilerdir.

Kuluçka süresi genellikle 3 ila 14 gündür.

Tanı

Batı Nil virüsü çeşitli testlerle teşhis edilebilir:

• Bir hafta arayla enzim bağlı immünosorbent testi (ELISA) ile toplanan iki seri örnekte IgG antikor serokonversiyonu (veya antikor titrelerinde önemli artış);
• IgM antikor yakalama enzim bağlantılı immünosorbent testi (ELISA);
• nötralizasyon denemeleri;
• ters transkripsiyon polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) testi ile viral tespit ve
• hücre kültürü ile virüs izolasyonu.

IgM, WNV enfeksiyonlu hastalardan klinik sunumları sırasında alınan hemen hemen tüm beyin omurilik sıvısı (BOS) ve serum örneklerinde tespit edilebilir. Serum IgM antikoru bir yıldan uzun süre kalabilir.

Tedavi ve aşı

Nöroinvaziv Batı Nil virüsü olan hastalar için tedavi destekleyicidir ve genellikle hastaneye yatmayı, intravenöz sıvıları, solunum desteğini ve sekonder enfeksiyonların önlenmesini içerir. İnsanlar için bir aşı mevcut değildir.

Vektör ve hayvan konakları

WN virüsü doğada sivrisinek-kuş-sivrisinek bulaşma döngüsünde korunur. Culex cinsi sivrisinekler genellikle WNV’nin başlıca vektörleri olarak kabul edilir, özellikle Cx. Pipiens . WNV sivrisinek popülasyonlarında dikey bulaşma (yetişkinlerden yumurtalara) yoluyla korunur.

Kuşlar WNV’nin rezervuar konakçılarıdır. Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Asya’da WNV enfeksiyonuyla ilişkili kuşlarda ölüm oranı nadirdir. Çarpıcı bir tezat olarak, virüs Amerika’daki kuşlar için oldukça patojeniktir. Karga ailesinin ( Corvidae ) üyeleri özellikle hassastır, ancak virüs 250’den fazla türe ait ölü ve ölmekte olan kuşlarda tespit edilmiştir. Kuşlar sivrisinek ısırıkları dışında çeşitli yollarla enfekte olabilir ve farklı türlerin bulaşma döngüsünü sürdürme potansiyeli farklı olabilir.

Atlar, tıpkı insanlar gibi “son çare” konaklarıdır, yani enfekte olsalar bile enfeksiyonu yaymazlar. Atlarda semptomatik enfeksiyonlar da nadirdir ve genellikle hafiftir, ancak ölümcül ensefalomiyelit dahil nörolojik hastalıklara neden olabilir.

Önleme

Atlarda bulaşmanın önlenmesi

Hayvanlardaki WNV salgınları insan vakalarından önce geldiğinden, kuşlarda ve atlarda yeni vakaları tespit etmek için aktif bir hayvan sağlığı gözetim sisteminin kurulması, veterinerlik ve insan halk sağlığı yetkililerine erken uyarı sağlamak için önemlidir. Amerika’da, ölü kuşları yerel yetkililere bildirerek topluma yardımcı olmak önemlidir.

Atlar için aşılar geliştirilmiştir. Tedavi destekleyicidir ve viral bir etkenle enfekte olmuş hayvanlar için standart veterinerlik uygulamalarıyla tutarlıdır.

İnsanlarda enfeksiyon riskini azaltmak

Aşının bulunmadığı bir ortamda, insanlarda enfeksiyonu azaltmanın tek yolu, risk faktörleri konusunda farkındalığı artırmak ve insanları virüse maruz kalmayı azaltmak için alabilecekleri önlemler konusunda eğitmektir.

Halk sağlığı eğitim mesajları aşağıdaki konulara odaklanmalıdır:

• Sivrisinek bulaşma riskini azaltma. Bulaşmayı önleme çabaları öncelikle sivrisinek ağları, kişisel böcek kovucu kullanımı, açık renkli giysiler (uzun kollu gömlekler ve pantolonlar) giyme ve ısırmaların en yoğun olduğu zamanlarda açık hava aktivitelerinden kaçınma yoluyla sivrisinek ısırıklarına karşı kişisel ve toplumsal korumaya odaklanmalıdır. Ayrıca toplumsal programlar, toplulukları yerleşim alanlarındaki sivrisinek üreme alanlarını yok etmeye teşvik etmelidir.
• Hayvandan insana bulaşma riskini azaltmak. Hasta hayvanları veya dokularını tutarken ve kesim ve ayıklama prosedürleri sırasında eldiven ve diğer koruyucu giysiler giyilmelidir.
• Kan nakli ve organ nakli yoluyla bulaşma riskini azaltma. Etkilenen bölgelerde salgın sırasında yerel/bölgesel epidemiyolojik durum değerlendirildikten sonra kan ve organ bağışı kısıtlamaları ve laboratuvar testleri dikkate alınmalıdır.

Vektör Kontrolü

İnsan WNV enfeksiyonlarının etkili bir şekilde önlenmesi, virüsün bulunduğu bölgelerde kapsamlı, entegre sivrisinek gözetimi ve kontrol programlarının geliştirilmesine bağlıdır. Çalışmalar, kuşlardan insanlara “köprü” görevi görebilecek olanlar da dahil olmak üzere WNV bulaşmasında rol oynayan yerel sivrisinek türlerini belirlemelidir. Kaynak azaltma (toplum katılımıyla), su yönetimi, kimyasallar ve biyolojik kontrol yöntemleri dahil olmak üzere entegre kontrol önlemlerine vurgu yapılmalıdır.

Sağlık hizmeti ortamlarında enfeksiyonun önlenmesi

Şüpheli veya doğrulanmış WNV enfeksiyonu olan hastalara bakan veya onlardan alınan örnekleri işleyen sağlık çalışanları standart enfeksiyon kontrol önlemlerini uygulamalıdır. Şüpheli WNV enfeksiyonu olan insanlardan ve hayvanlardan alınan örnekler, uygun şekilde donatılmış laboratuvarlarda çalışan eğitimli personel tarafından işlenmelidir.

DSÖ’nün yanıtı

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi ve DSÖ Amerika Bölgesi, ülke ofisleri ve uluslararası ortaklarla birlikte sırasıyla Avrupa’da ve Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Karayipler’de WNV gözetimi ve salgın yanıt faaliyetlerini yoğun bir şekilde desteklemektedir.