Şartları Sağlıyorsanız Sizde Erken Emekli Olabilirsiniz
Bu Şartı Sağlayanlar 49 Yaşında Erken Emekli Olabilecek…
Uzun yıllar çalışan vatandaşlar, yaş sözleşmesi veya prim eksikliği nedeniyle emekliliğe geç ulaşabilirler. Bu durumlarda kanunla tanınan bazı kolaylıklar vardır. Erken emeklilik yüz binlerce insanı ilgilendirir. Bunlara yıpranma ve borçlanma hakkı dâhildir. Peki, 49 Yaşında hangi mesleklerde yıpranma hakkı ile erken emekli olabilirim?
Uzun yıllar çalışan vatandaşlar, yaş sözleşmesi veya prim eksikliği nedeniyle emekliliğe geç ulaşabilirler. Bu durumlarda kanunla tanınan bazı kolaylıklar vardır. Erken emeklilik yüz binlerce insanı ilgilendirir. Bunlara yıpranma ve borçlanma hakkı dâhildir. Ancak ödünç almanın dışında bazı formüller de var. Birçok vatandaş sigortasız çalıştığını ifade ediyor. Amortisman payı ile çalışma koşullarının ağır olduğu mesleklerden daha hızlı emekli olması hedefleniyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda “fiili hizmet artışı” olarak adlandırılan amortisman oranı, diğer mesleklere göre daha fazla aşınmaya maruz kalan ve daha fazla yıpranmaya maruz kalan işlerde daha hızlı emekli olmayı hedeflemektedir.
Erken emeklilik, her gün yüz binlerce vatandaşın araştırdığı konular arasında yer alıyor. Emeklilik Fonu ve BAĞ-KUR sistemleri aylık ödemelerle yapılmaktadır. Uzun yıllar üretim ekonomisine katkı sağlayan vatandaşlar, 3 kurumdan biri aracılığıyla emekli olmak için büyük çaba sarf ediyor. Binlerce vatandaş prim şartını yerine getirip yaş engeline takılırken, binlerce vatandaş yaş şartını karşılamasına rağmen prim eksikliği nedeniyle emekli aylığı alamıyor. İşte yıpranma ile erken emeklilik mümkündür. Peki,erken emeklilik koşulları nelerdir? Yıpranma hakkı, askerlik hizmeti borcu ve doğum borcu kimlere aittir? Erken emeklilik için sigortasız günler sayılır mı? Hepsi haber içeriğinde…
YIPRANMA NASIL HESAPLANIR?
Örneğin, bir çalışana,yıprandığı mesleklerde çalıştığı her yıl için 90 günlük ek fiili hizmet artışı verilirse, 12 ay çalışan bir çalışan 15 ay çalışmış sayılır. Bu durumda normal şartlar altında emeklilikte 360 esas alınan gün sayısı iken, fiili hizmet artışı kapsamındaki meslekler için her yıl 360 güne ek olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı eklenmektedir. Yani bir çalışanın normal bir işte emekliliğinde yılda 360 gün, fiili hizmet artışının kapsadığı işler için 420 ile 540 gün arasındaki prim ödeme günleri hesaba katılır.
YIPRANMA PAYINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
- Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 – 90 gün
- Cam fabrikalarında ve atölyelerde işçiler 60 gün
- Cıva üretim işletmelerinde çalışanlar 90 gün
- Çimento fabrikalarında işçiler 60 gün
- Kok fabrikalarında ve termik santrallerde işçiler 60 gün
- Alüminyum fabrikalarında işçiler 60 gün
- Demirde işçiler ve çelik fabrikaları 90 gün
- Döküm fabrikalarında işçiler 60 gün
- Asit üreten yerlerde işçiler 90 180 gün
- Yer altı madenlerde çalışanlar 180 gün
- Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif maddeler, radyiyonize malzemeler veya diğer tüm korpuskuler yayılma kaynakları ile yapılan işler 90 gün.
ASKERİ SAĞLIK PERSONELLERİ
Sağlık Bakanlığı ve Sağlık Bilimleri Üniversitesine askeri hastanelerde görev yaparken sevk edilen personelin durumu da netleşti. 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa göre emekli maaşını almaya devam eden bu personele, TSK üyelerinde olduğu gibi her 360 günde bir 90 gün FHSZverilecek. 926 Sayılı Kanun kapsamında emekli maaşı almayan çalışanlar, diğer sağlık profesyonelleri gibi 360 gün süreyle 60 FHSZ kazanacak.
YIPRANMA HAKKINI BELGELEYENLER FAYDALANABİLİR Mİ?
Genelgede, ana faaliyet alanı itibariyle FHSZ kapsamında olmayan ancak yıpranmaya maruz kalan işlerde çalışanlara da kolaylık sağlandı. Örneğin, motor pistonları üreten bir işyeri normalde FHSZ’ye tabi değildir. Fakat ilgili iş yerinde dökümhane bulunmaktaysa varsa bu durumda burada çalışan işçiler, demir çelik işçilerinde olduğu gibi yılda 90 gün yıpranma hakkından yararlanabilecekler. Ancak bu haktan yararlanabilmek için SGK‘ya başvuru yapılması ve durumun belgelenmesi gerekmektedir. Yani tatiller için haftada bir tatil kabul edilerek FHSZ bildirimi yapılmayacaktır. Emekli maaşı alanlar haricinde, FHSZ kapsamındaki çalışma önceden yanlışlıkla 26 günden fazla rapor edilmişse, bu beyanlar da düzeltilecektir. FHSZ kapsamındaki günlerin ve diğer günlerin toplamı ayda 30 günü geçemez.
YIPRANMA HAKKI VE PAYI NEDİR?
Amortisman payı yani yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olduğu mesleklerden daha hızlı emekli olması hedefleniyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda “fiili hizmet artışı” olarak anılan yıpranma oranı, diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz işlerde daha hızlı emekli olmayı amaçlamaktadır. Ağır çalışma koşulları nedeniyle diğer mesleklere göre yıpranmaya hak kazanan mesleklerde çalışan işçiye, çalıştığı her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet artışı verilirse, 12 ay çalışan bir işçi 15 ay çalışmış sayılır. Emeklilik için esasında 360 gün kabul görürken, fiili hizmet artışı kapsamındaki meslekler için her yıl 360 güne ek olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı eklenmektedir. Yani bir çalışanın normal bir işte emekliliğinde yılda 360 gün, fiili hizmet artışı kapsamındaki işler için 420-540 gün prim ödemesi hesaba katılıyor.
DOĞUM BORCU NASIL YAPILIR?
Doğum nedeniyle çalışma hayatından kopan, diğer çalışanlardan geri kalmayan kadınlara tanınan doğum borcu sayesinde kadın sigortalılar, önceki yıllarda olduğu gibi 2020 yılında da BAĞ-KUR erken emekliliğinin müjdesini alabilirler. Bu bağlamda doğum borcu yapacak kişilerin sigorta başlangıç tarihinden sonra doğum yapmış olmaları gerekmektedir. Sigorta öncesi doğumlar için alınamaz. 2014 yılında yapılan değişiklikler ile SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı türü ne olursa olsun tüm sigortalılara doğumdan itibaren borçlanma hakkı tanınmıştır.
ANNELERE 6 YIL ERKEN EMEKLİLİK
Kadınlar sigortalı olduktan sonra 3 çocuk için borç alarak 6 yıl veya 2760 gün prim kazanabilirler. Yaş ve yıl koşulları uygunsa 6 yıl beklemeden emekli olabilirler.
TOPLU ÖDEME YAPARAK ERKEN EMEKLİ OLMAK
Her çalışan haklı olarak bir gün emekli olmayı hayal eder. Ülkemizde bunu yapmanın yolu, belli sayıda gün için prim ödemek, belli bir yaşa gelmek ve belirli bir sigorta yılını doldurmaktır. Kanunlarımız, geçmiş yıllarda çalışılmayan dönemler için geriye dönük ödeme yapılmasına izin vermemektedir. Ancak bazı istisnalar dışında bu günleri toplu ödeme yaparak satın almak mümkün. Sigortalının borçlanabileceği süreler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 41. maddesi ile düzenlenmektedir.
- Kadınlar sigortadan sonra üç çocuğa kadar borçlanmayaparak
- Toplu ödeme ile 2.160 gün satın alabilir. Silahaltında veya yedek subay okulunda özel veya çavuş olarak geçirilen süreyi ödemek mümkündür.
- Emekli Sandığına tabi çalışanların ücretsiz izin süreleri borç alınabilir.
- Sigortasız olarak yurt içinde veya yurt dışında doktora veya tıpta uzmanlık için geçirilen normal doktora veya uzmanlık eğitimi süresi için
- Sigortasız avukatlık stajı yapanların normal staj süreleri için
- Sigortalıyken herhangi bir suçtan tutuklananlardan bu suçtan beraat edenler, gözaltında veya gözaltında geçirilen süre için de uygulanabilir.
- Grev ve lokavtlar sırasında harcanan zamanı için
- Hekimlerin fahri asistanlık süreleri tahsil edilir.
- Seçim kanunlarına göre görevlerinden istifa edenler, açıkta geçirdikleri zamanı için
- Yarı zamanlı çalışanlar, 30 günden az çalışanlar, ücretli öğretmenler, bu süreleri 30 güne kadar tamamlamak için bu süreleri için.
